Heilge Johannes de Doper
HEILIGE JOHANNES DE DOPER
24 juni geboortedag
De evangelist Lucas schrijft dat Johannes de zoon is van de priester Zacharias en Elisabeth. Zijn ouders zijn al oud en kunnen geen kinderen krijgen; een engel vertelt hen dat zij een zoon zullen krijgen die zij Johannes moeten noemen. Over de kinderjaren en jeugdjaren van Johannes is niets bekend. Lucas schrijft als enige dat Johannes en Jezus familie van elkaar zijn: Elisabeth is de nicht van Maria, de moeder van Jezus.
Johannes de Doper preekt en leeft in de woestijn van Judea, aan de oever van de Jordaan. Hij draagt een mantel van kameelhaar en hij leeft van sprinkhanen en honing. Hij roept de mensen op om zich te bekeren en om opnieuw te luisteren naar de woorden van de vroegere profeten, zoals Jesaja: 'Bereid de weg van de Heer, maak zijn paden recht!'
Vele mensen geven gehoor aan zijn oproep. Ze laten zich dopen in de Jordaan. Johannes kondigde ook de komst van de Messias aan: iemand die krachtiger was dan hij en die zou dopen met de heilige Geest en met vuur.
Aan de mensen die aan Johannes komen vragen wat zij moeten doen geeft hij concrete richtlijnen:
'Deel je bezit en je voedsel met degenen die minder of die helemaal niets hebben.'
Aan de belastingontvangers en soldaten zegt hij dat ze geen misbruik mogen maken van hun positie: niemand uitbuiten, niet afpersen.
Johannes' oproep tot bekering wordt zo heel concreet gemaakt. Het is niet moeilijk die oproep te vertalen naar onze tijd.
29 augustus sterfdag
Het leven van Johannes de Doper eindigt gewelddadig. Johannes spreekt zich uit over onrecht en heeft kritiek op misstanden zoals de onwettige verhouding van koning Antipas met Herodias, de vrouw van Antipas’ stiefbroer koning Herodes. Antipas is bang voor de invloed van Johannes op het volk en dus voor politieke onrust in het algemeen en hij laat Johannes gevangen nemen.
Op het verjaardagsfeest van Antipas voert de dochter van Herodias, Salomé, voor haar stiefvader een dans op om bij hem in de gunst te komen. De wens die hij haar schenkt – vraag me wat je wilt en ik zal het je geven – wordt op aanraden van haar moeder misbruikt om het hoofd van Johannes de Doper te vragen.
Johannes wordt uiteindelijk onthoofd. Als teken van zijn marteldood wordt hij afgebeeld met zijn hoofd op een schotel.
Salomé met het hoofd van Johannes de Doper
Schilder: Caravaggio, 1610
LITANIEGEBED VAN SINT JAN DE DOPER
Heer, ontferm U over ons.
Christus, ontferm U over ons.
Heer, ontferm U over ons.
Christus, aanhoor ons.
Christus, verhoor ons.
God, hemelse Vader, ontferm U over ons.
God Zoon, Verlosser der wereld, ontferm U over ons.
God, heilige Geest, ontferm U over ons.
Heilige Drievuldigheid, één God, ontferm U over ons.
Na de volgende aanroepingen volgt: bid voor ons.
- H. Maria, die, na de boodschap, Elisabeth,
de moeder van Johannes ging bezoeken,
H. Zacharias en H. Elisabeth, vader en moeder van de H. Johannes,
H. Johannes de Doper, voorloper van de Zaligmaker,
H. Johannes de Doper, van in de schoot van uw moeder geheiligd,
H. Johannes de Doper, die van kindsbeen af in de woestijn leefde,
H. Johannes de Doper, voorbeeld van heiligheid,
H. Johannes de Doper, vader van de kluizenaars,
- H. Johannes de Doper, meer dan profeet,
H. Johannes de Doper, waarlijk groot voor de Heer,
H. Johannes de Doper, beroemd door de onschuld en strengheid van uw leven,
H. Johannes de Doper, getrouwe en standvastige dienaar van de Heer, die, uit liefde tot Jezus, gedurende verscheidene jaren getuige van zijn tegenwoordigheid geweest zijt,
H. Johannes de Doper, wiens voedsel geringe spijzen waren,
H. Johannes de Doper, wiens kleed een ruw vel van kameelhaar was, - H. Johannes de Doper, wiens rustplaats de aarde en diens woning een grot was,
H. Johannes de Doper, die nooit de eenzaamheid hebt verlaten dan om de eer van God en om de
zaligheid van de naaste,
H. Johannes de Doper, die volgens het getuigenis van de eeuwige Wijsheid, de grootste onder de
kinderen van de mensen zijt,
H. Johannes de Doper, die door de ootmoedige bekentenis, dat gij niet waardig waart de schoenriem
van Jezus los te maken, de grootheid van de Godmens aangekondigd hebt,
- H. Johannes de Doper, die toen Jezus tot u kwam, uitgeroepen hebt:
Zie het Lam Gods dat de zonden der wereld wegneemt,
- H. Johannes de Doper, die de grote eer genoten hebt de Zaligmaker te dopen,
H. Johannes de Doper, die moedig Herodes over zijn onzalig leven vermaand hebt,
H. Johannes de Doper, die, om uw ijver in de verdediging van de zaak Gods,
het geluk gehad hebt onthoofd te worden en als martelaar te sterven,
H. Johannes de Doper, onze patroon,
H. Johannes de Doper, onze beschermer,
Na de volgende aanroepingen volgt: help ons, Heilige Johannes de Doper.
In het betrachten van de eenzaamheid,
Bij ons streven Gods inzichten met ons te kennen,
Bij ons streven Gods wil na te komen,
Bij het betrachten van de zachtmoedigheid en de ootmoed des harten,
Bij het bewaren van de zuiverheid en rechtzinnigheid,
Bij het bestrijden van de wereld, van de duivel en het vlees,
Bij het volbrengen van onze plichten met vlijt en liefde,
Door de strengheid van uw boetvaardigheid,
Door uw ootmoed,
Door uw getrouwheid aan de goddelijke genade,
Door uw ijver voor Gods eer,
Door uw marteldood en uw luisterrijke zegepraal,
Lam Gods, dat de zonden van de wereld wegneemt, spaar ons, Heer.
Lam Gods, dat de zonden van de wereld wegneemt, verhoor ons, Heer.
Lam Gods, dat de zonden van de wereld wegneemt, ontferm U over ons.
Bid voor ons, heilige Voorloper van de Zaligmaker.
Opdat wij de beloften van Christus waardig worden.
Laat ons bidden,
Heer Jezus, maak, dat wij, die Gij onder uw dienaren aangenomen hebt, steeds de weg der zaligheid bewandelen, en dat wij getrouw de vermaningen van uw Voorloper de H. Johannes de Doper volgen, opdat wij eens mogen geraken tot U, Zaligmaker der wereld, die leeft en heerst met God de Vader en de H. Geest, in al de eeuwen der eeuwen.
Amen.
Een (fragment uit een) oud kinderlied over Jezus en Sint Janneke
Lestmaal op ene zomerse dag |
Johannes zijn kleine neefje nam |
De een troetelde dat lammeke hoot |
De moeder die maakte op staande voet Maria zong hen stillekens in den slaap |